KATAΛΛHΛA EΔAΦH KAI ΠPOΕΤΟΙΜΑΣΙΑ TOYΣ ΓIA ΦYTEYΣH

Tα πιο κατάλληλα εδάφη για πατάτες είναι τα βαθιά γόνιµα και
καλά αποστραγγιζόµενα.  Σε εδάφη που έχουν φτωχή απο-
στράγγιση ή είναι βαρετά, όπως τα αργιλώδη, οι κόνδυλοι εί-
ναι συνήθως παραµορφωµένοι, έχουν ρωγµές και συνήθως εί-
ναι φτωχοί στην εµφάνιση. Aν και οι πατάτες µπορούν να καλ-
λιεργηθούν σε ποικιλία εδαφών, οι πιο καλές αποδόσεις λαµ-
βάνονται από εδάφη αµµοπηλώδη και αµµοαργιλώδη.
Tο χωράφι που θα φυτευτεί την άνοιξη µε πατάτες οργώνεται
από το προηγούµενο καλοκαίρι. Ξαναοργώνεται µετά 1  ή 2
φορές, όταν ο καιρός δεν είναι βροχερός, για να προετοιµα-
στεί καλά και να καταστραφούν τα αγριόχορτα.
Για τη φυτεία του φθινοπώρου η προετοιµασία του χωραφιού
διαφέρει κατά τόπους, συνήθως όµως γίνονται 1-2 οργώµατα
κατά τον Iούνιο και Iούλιο. Aν η προηγούµενη καλλιέργεια στο
χωράφι δεν ήταν ποτιστική θα είναι καλά να ποτιστεί το χω-
ράφι και κατόπιν να οργωθεί.

Αγρότιδες ή Καραφατμέ ή Κοφτοσκούληκα

Συμπτώματα Οι κάμπιες κόβουν τα νεαρά φυτάρια στον "λαιμό" (συνήθως επάνω από το έδαφος). Τα φύλλα στην αρχή παρουσιάζουν δυσδιάκριτα φαγώματα, τα οποία στη συνέχεια εξελίσσονται σε τρύπες, σχισίματα ή περιφερειακά φαγώματα από την συνεχιζόμενη δραστηριότητα των προνυμφών. Οι μεγαλύτερης ηλικίας προνύμφες είναι περισσότερο αδηφάγες και συνήθως κατατρώγουν ολοκληρωτικά τις ρίζες και τα νεαρά φυτάρια. Στα τεύτλα και στις πατάτες μπορεί να ανοίξουν τρύπες. Εχθρός Οι προνύμφες (κάμπιες) είναι άτριχες, κυλινδρικές, γκρίζου χρώματος και φθάνουν μήκος 40-50 χιλ. Η κεφαλή είναι καστανή, φέρουν 3 ζεύγη ποδιών στο θώρακα και 5 ζεύγη κοιλιακών ψευδοπόδων. Ακόμη φέρουν τρεις σκούρες επιμήκεις ραβδώσεις. 'Οταν νοιώσουν άγγιγμα κουλουριάζονται αμέσως με την κεφαλή στο κέντρο. Τα ακμαία (πεταλούδες) έχουν μήκος 20 χιλ. περίπου και γκριζοκάστανο χρώμα. Οι πρόσθιες πτέρυγες έχουν σκουρότερο χρώμα και διακοσμούνται με νεφροειδή σημάδια και γραμμές ζικ-ζακ. Παρατηρήσεις Συναντώνται κυρίως σε ελαφρά εδάφη. Ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για την εμφάνισή τους είναι ξηρός, ζεστός καιρός και έδαφος καλυμμένο από ζιζάνια. Σε υγρό έδαφος οι νεαρές κάμπιες δεν επιβιώνουν. Το έντομο έχει νυκτόβια ήθη.

Ασθένειες και Εχθροί

• Αγρότιδες ή Καραφατμέ ή Κοφτοσκούληκα

• Αλευρώδης

• Αλευρώδης των Θερμοκηπίων

• Αλτερναρίωση Πατάτας

• Αφίδες (Aphides)

• Αφίδες Λαχανικών

• Αφίδες Πατάτας

• Βρωμούσες

• Γρυλλοτάλπα ή Κρεμμυδοφάγος ή Κολοκυθοκόφτης ή Πρασάγγουρας

• Δορυφόρος

• Ζάμπρος

• Θρίπας

• Κομβονηματώδης Πατάτας

• Λιριόμυζα

• Μηλολόνθη ή Ασπροσκούληκο

• Νηματώδεις

• Περονόσπορος της Πατάτας

• Πράσινη αφίδα της ροδακινιάς

• Σιδηροσκούληκα

Οι πατάτες είναι έτοιμες όταν το φυτό αρχίζει να ξεραίνεται.

Ενδιάμεσα όμως, μπορείτε να αφαιρείτε κάποιες πατάτες, απομακρύνοντας το χώμα γύρω από τη ρίζα του φυτού. Μη ξεχάσετε να καλύψετε ξανά τις ρίζες.

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ 

Η πατάτα έχει συνδυαστεί με το ανθυιγιεινό φαγητό γιατί συνήθως σερβίρεται τηγανισμένη.

Στην πραγματικότητα, η πατάτα είναι είναι ένα πολύ θρεπτικό λαχανικό.

Μία μέση πατάτα (173 gr) έχει 163 θερμίδες, καθόλου λιπαρά, αποτελεί μία εξαιρετική πηγή καλίου (βοηθά στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης) και βιταμίνης C.

Αποτελεί επίσης μία καλή πηγή φυσικών ινών, μαγνησίου, χαλκού, μαγνησίου,νιακίνης, βιταμίνης B6 και φολικού οξέως.

Οι πατάτες αποτελούν επίσης πηγή χλωρογενικού οξέως, ενός φυτοχημικού που η έρευνα έχει αποδείξει ότι μπορεί να μπλοκάρει τη δημιουργία καρκινογενών νιτροσαμινάσων και να μειώσει το κίνδυνο καρκίνων στο ήπαρ (συκώτι) και ορθό (κόλον).

Μία πρόσβατη βρετανική έρευνα, ανακάλυψε στις πατάτες ουσίες που ονομάζονταιkukoamines, που μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης.

Σημείωση: Όλα τα παραπάνω ισχύουν αν αντί να τηγανήσετε τις πατάτες, τις φάτε βραστές, στο φούρνο, ή ψητές.

Συμβουλή: Δοκιμάστε ψητές πατάτες στο φούρνο ή στη χόβολη, αφού πρώτα τις τυλίξετε σε αλουμινόχαρτο. Μην καθαρίσετε τη φλούδα. Ψήστε τις πατάτες ολόκληρες. Θα εντυπωσιαστείτε από τη γεύση!

ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ

Το ιδανικό έδαφος για την καλλιέργεια πατάτας έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Καλά αποστραγγιζόμενο
• Πλούσιο σε οργανική ύλη
• Ελαφρώς όξινο pH (6,0 - 6,8)

Γενικά, το χώμα πρέπει να είναι μαλακό ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν οι πατάτες μέσα σε αυτό και να έχουν χώρο να μεγαλώσουν χωρίς να ζοριστούν κατά την ανάπτυξη.

Σας συνιστούμε να εμπλουτίσετε το χώμα με οργανικά στοιχεία, π.χ. κομπόστ ή κοπριά.

Οι πατάτες είναι ένα σημαντικό φυτό για κάθε καλλιεργητή που θέλει να είναι αυτάρκης ή θέλει να έχει γεύση στο πιάτο του. Οι πατάτες είναι εύκολες στην καλλιέργεια, πολύ θρεπτικές και υπάρχει πλήθος ποικιλιών. Κάποιες είναι ιδανικές για ψήσιμο, άλλες για σαλάτα, άλλες για τηγανητές πατάτες.  Ειδική Μεταχείριση Καθώς τα φυτά μεγαλώνουν και αναπτύσσονται οι πατάτες υπόγεια, θα πρέπει να βάζετε χώμα γύρω από τη ρίζα του φυτού. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι οι πατάτες θα αναπτύσσονται υπόγεια.

Λίπανση της πατάτας

Μέσω πειραμάτων ο Γάλλος γεωπόνος Γκαρολά απέδειξε ότι μια όψιμη ποικιλία καλλιεργούμενη στη Β. Ευρώπη παρήγαγε 2400 οκάδες ανά στέμμα και απορρόφησε τα εξής ποσά θρεπτικών βασικών συστατικών

Άζωτο 12 οκάδες
Φωσφορικό οξύ 4 ½ οκάδες
Κάλιο 22 οκάδες
Ασβέστιο 10 οκάδες

Για να κάνουμε μια σύγκριση σημειώνουμε ότι μία καλή σοδειά σιταριού 250 οκάδων ανά στρέμμα απαιτεί περίπου κατά τον ίδιον, τις επόμενες ποσότητες θρεπτικών συστατικών κατά στρέμμα:

Άζωτο 10 οκάδες
Φωσφορικό οξύ 5 ½ οκάδες
Κάλιο 11 οκάδες
Ασβέστιο 4 οκάδες

Η χλωρή λίπανση της πατάτας
Σε πολλά μέρη δεν υπάρχει κοπριά και για αυτό είναι δύσκολη η καλλιέργεια της πατάτας και των λαχανικών γενικά. Ο τρόπος για διορθωθεί εν μέρει η έλλειψη αυτής, είναι στα χωράφια πριν φυτεύσουμε πατάτα, σπείρουμε την προηγούμενη χρονιά πεταχτά την κατάλληλη εποχή ή βίκο ή σινάπι σε όλα τα χωράφια, ή λαθούρια ή κουκιά στα αργιλώδη, ή λούπινα στα πυριτικά (ξηρά και φτωχά σε ασβέστη).
Όταν τα φυτά αυτά φθάσουν στο άνθος τους, με ένα κύλινδρο ή μια σβάρνα ξύλινη πατιούνται και κατόπιν οργώνεται το χωράφι, ώστε να θαφτούν τα φυτά μέσα στη γη την κατάλληλη εποχή. Τα φυτά αυτά σαπίζουν σε λίγο χρόνο μέσα στο χώμα και γίνονται είδος κοπριάς (χλωρό λίπασμα).

Το φύτεμα της πατάτας

Όταν φυτευτεί η πατάτα, δεν φυτρώνει εάν η θερμοκρασία είναι μικρότερη των 4 βαθμών. Τα πρώτα φύλλα εμφανίζονται όταν η μέση θερμοκρασία του αέρα είναι 10-12 βαθμοί, μετά από 15-25 ημέρες μετά την φύτευσή της πατάτας. Η ανθοφορία αρχίζει μετά από 35-40 ημέρες, εφόσον η μέση θερμοκρασία του αέρα είναι 14-16 βαθμούς. Η τέλεια ανάπτυξη των κονδύλων εντός της γης, δηλαδή η τέλεια ωρίμανση της πατάτας , τελειώνει συνήθως μετά 45-60 ημέρες μετά την άνθηση της πατάτας. Δηλαδή η διάρκεια της βλαστήσεως της πατάτας είναι συνήθως 100-130 ημέρες. Υπάρχουν βέβαια πρώιμες ποικιλίες που ωριμάζουν σε 70-80 ημέρες και άλλες όψιμες, που ωριμάζουν μετά από έξι μήνες.
Η Ελλάδα όπως και άλλες παραμεσόγειες χώρες ανήκουν σε αυτές που διακρίνονται για την ξηρασία τους κατά τους θερινούς μήνες μέχρι του φθινοπώρου. Η ξηρασία αυτή επιβραδύνει μέχρι και σταματά ακόμη την ανάπτυξη των ποωδών φυτών.
Η ξερική πατάτα στην Ελλάδα είναι μονόφορη, σπέρνεται τους μήνες της ανοίξεως από Φεβρουάριου μέχρι τον Απρίλιο και συγκομίζεται κατά τον Ιούνιο και Ιούλιο. Η πατάτα στην Ελλάδα έχει ανάγκη πολλών ποτισμάτων για να αποδώσει μεγάλη σοδειά που μπορεί να φτάσει τις 3500 οκάδες το στρέμμα.
Η ποτιστική πατάτα επιτυγχάνει και στα θερμότερα μέρη της Ελλάδος.
Η ποτιστική πατάτα στην Ελλάδα είναι δίφορη, φυτεύεται 2 φορές το χρόνο και κάνει 2 σοδειές. Εάν φυτεύεται κατά τους μήνες της άνοιξης (σπορά ανοιξιάτικη), δηλαδή από Φεβρουάριο μέχρι αρχές Μαΐου, συγκομίζεται μετά από 100-120 ημέρες από την φύτευσή της, δηλαδή αρχίζει να ωριμάζει από τέλος Μαΐου μέχρι Αυγούστου.
Η πατάτα αυτή συνήθως ονομάζεται πρώιμη ή καλοκαιρινή πατάτα.
Οι πατατοκαλλιεργητές, κυρίως στη νότια Ελλάδα που διαθέτουν νερό, φυτεύουν πατάτα και κατά τον Ιούλιο-Αύγουστο (καλοκαιρινή σπορά). Οι φυτεμένες αυτές πατάτες, ωριμάζουν και συγκομίζονται κατά τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο.
Η πατάτα αυτή ονομάζεται όψιμη ή φθινοπωρινή ή χειμωνιάτικη πατάτα.

<iframe width="560" height="349" src="http://www.youtube.com/embed/--_gdxyq0fE" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>

Η εισαγωγή της πατατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα

Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εισήγαγε την πατάτα από την Ν. Αμερική ήταν η Ισπανία το 1565 και σταδιακά ακολούθησαν και άλλες χώρες της Ευρώπης. Στον ελλαδικό χώρο η πατάτα ήταν γνωστή στις Ιόνιες νήσους πριν από την επανάσταση του ’21. Στην Κέρκυρα φαίνεται ότι η πρώτη καλλιέργεια έγινε το 1800. ^[1] Σε ιταλικά έγγραφα της Ιονίου Πολιτείας του 1811 αναφέρεται το ενδιαφέρον για τη διάδοση αυτής της καλλιέργειας. Το 1812 οι Γάλλοι έφεραν στην Κέρκυρα από την Τουλόν φορτίο πατατών για σπορά. Το 1817 εξεδόθη στην Κέρκυρα φυλλάδιο με τον τίτλο «Καλλιέργεια των γεωμήλων», γραμμένο από τον Σ. Παραμυθιώτη.

 Στο νέο ελληνικό κράτος η πατάτα εισήχθη ως καλλιέργεια και τροφή χάρι στο τεράστιο ενδιαφέρον του κυβερνήτη Καποδίστρια για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας. Πριν ακόμα εγκατασταθεί στην Ελλάδα, σε επιστολή του, της 11-11-1827 από την Αγκώνα προς τον «κ. Πικτέτ Καζανόβη εις Γενούην», ο Καποδίστριας αναφέρει το ενδιαφέρον του για τη διάδοση της πατάτας στην Ελλάδα. Από τον Πικτέτ, που φαίνεται ότι είχε ειδικές γνώσεις στο θέμα αυτό, ο Καποδίστριας ζήτησε βοήθεια σε τεχνογνωσία και σε υλικό για σπορά. Αλλά και η Βουλή των Ελλήνων το 1827 συζητά την διάδοση της πατάτας και μάλιστα την ανατύπωση του φυλλαδίου που προαναφέρεται.

Δηλητηριώδεις καρποί πατάτας

Στις 24-1-1828, μόλις 16 μέρες από την άφιξή του στην Ελλάδα, ο Καποδίστριας γράφει από την Αίγινα στον αδελφό του Βιάρο στην Κέρκυρα και του ζητάει να στείλει από την Κέρκυρα ή την Ζάκυνθο «μια καλή ποσότητα γεωμήλων» για να σπείρει τα χωράφια που ήδη ετοίμαζε, ενώ ταυτόχρονα περίμενε και άλλο φορτίο που είχε παραγγείλει από το Λίβερπουλ. Την αποστολή πατάτας ζητούσε και από διάφορους φιλέλληνες που με προθυμία έστελναν οικονομική και επισιτιστική βοήθεια προς την Ελλάδα, όπως ο Εϋνάρδος.
Επειδή η παραγγελθείσα ποσότητα από Λίβερπουλ αργούσε να φτάσει, η καλλιέργεια ξεκίνησε στην περιοχή της Αίγινας με πατάτες από την Κέρκυρα και τη Σύρο. Την πρώτη εβδομάδα των εργασιών, μεταξύ 23 και 29 Ιανουαρίου 1828, απασχολήθηκαν στην φύτευση 500-600 εργάτες και την αμέσως επόμενη εβδομάδα απασχολούνταν 1200 έως 1500 εργάτες. Η «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος», την 15-2-1828 γράφει ότι αυξάνει η φύτευση πατάτας η οποία «ήνοιξεν εις τους πτωχούς βέβαιον και φιλάνθρωπον καταφύγιον της αθλιότητος και της δυστυχίας των». Στις πρώτες εργασίες για την προώθηση της νέας καλλιέργειας βοήθησε ο ιρλανδός Στήβενσον ο οποίος ζούσε στην Ελλάδα και φαίνεται ότι είχε γεωπονικές γνώσεις τις οποίες εθελοντικά έθεσε στη διάθεση του κυβερνήτη. Την 2-6-1828 έφτασε από την Αλεξάνδρεια στην Αίγινα πλοίο με πατάτες οι οποίες μοιράστηκαν στον φτωχό λαό διότι είχε περάσει η εποχή της σποράς.
Τα πρώτα φυτά πατάτας φύτρωσαν αρχές Μαίου στην Αίγινα και στον Πόρο και με χαρά ο Καποδίστριας (που παρακολουθούσε στενά το όλο εγχείρημα) το ανακοίνωσε στον Στήβενσον. Αργότερα μέσα στο 1828 συγκομίζονται οι πρώτες πειραματικές εσοδείες και σε διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδας όπως στη Μεσσηνία και την Αργολίδα. Μετά την αναχώρηση του Στήβενσον από την Ελλάδα περί τον Ιούλιο του 1828 λόγω ασθενείας, την προώθηση της καλλιέργειας της πατάτας και άλλων φυτών ανέλαβε ο Κρατερός, ο οποίος είχε σπουδάσει στη γεωργική σχολή της Roville, την πρώτη γεωργική σχολή της Γαλλίας. Το 1829 ο Καποδίστριας ιδρύει στην Τίρυνθα το «Γεωργικό Σχολείο» με τη βοήθεια του Εϋνάρδου. Ο πρώτος διευθυντής αυτού, ο γεωπόνος Γρηγόριος Παλαιολόγος, ο οποίος είχε σπουδάσει σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, συνέχισε πιο συστηματικά την διάδοση της καλλιέργειας της πατάτας. Ο ίδιος το 1828 είχε εκδόσει στο Παρίσι βιβλίο περί πατάτας με δαπάνες της εκεί Φιλελληνικής Εταιρείας.

Αγρότης μαζεύει πατάτες στο Ληξούρι Κεφαλονιάς.

Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι είναι καθαρά μύθος το κλείδωμα των πατατών σε αποθήκες με το οποίο υποτίθεται ότι ο Καποδίστριας «έπεισε» τους Έλληνες να δοκιμάσουν την πατάτα. Τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν τη μεγάλη ευκολία με την οποία εισήχθη η καλλιέργεια της πατάτας σε διάφορα μέρη της Ελλάδος, παρά τις αρχικές δυσκολίες λόγω έλλειψης τεχνικών γνώσεων και δυνατοτήτων ή ακαταλληλότητος των εδαφών. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή μεγάλο μέρος του πληθυσμού κυριολεκτικά λιμοκτονούσε και γι' αυτό δεν μπορεί να είχε αντίρρηση σ΄αυτή τη νέα εύγευστη και θρεπτική τροφή.